21 lutego Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego
21 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. U podstaw obchodów są tragiczne wydarzenia, jakie miały miejsce w Bangladeszu w 1952 r. – zginęło wtedy pięciu studentów uniwersytetu w Dhace, którzy domagali się nadania językowi bengalskiemu statusu języka urzędowego. Święto obchodzone 21 lutego, zostało ustanowione przez UNESCO 17 listopada 1999 roku.
Według ONZ co najmniej 40% spośród języków używanych na świecie w roku 2016 zagrożonych było wyginięciem. Od 1950 r zanikło 250 języków. Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego ma w założeniu dopomóc w ochronie różnorodności językowej jako dziedzictwa kulturowego.
To szczególnego święto dla wszystkich tych, którzy kochają swój język ojczysty. Święto to ma zwrócić naszą uwagę na wagę zachowania różnorodności językowej świata. Niestety wymieranie języków przybrało niebezpieczne tempo, a wraz ze znikającym językiem zanika też bogactwo kulturowe. Żyjemy obecnie w epoce ogromnego wymierania języków. Dlaczego tak cenne są języki rdzenne? Każdy język ma w sobie zakodowaną określoną wiedzę, kulturę. Tracąc język, tracimy unikalne dziedzictwo budowane przez wiele pokoleń. Dla społeczności lokalnych język jest wyrazem ich tożsamości i odmienności kulturowej, zapisem własnego unikalnego sposobu myślenia i postrzegania świata, a także narzędziem, nie tylko komunikacji, integracji społecznej i edukacji, lecz również przekazu wiedzy, tradycji, historii danej społeczności. Szczególnie języki społeczności rdzennych ściśle związanych z przyrodą, mogą kryć w sobie wiedzę bardzo dla nas cenną w dobie nadciągającej katastrofy klimatycznej i zaniku różnorodności. W języku mogą być zapisane konkretne informacje, jak nazwy roślin, zwierząt czy zjawisk przyrodniczych, ale też pewien sposób patrzenia na świat, porządkowania go. Ważne, żeby widzieć język w kontekście wartości, które dla danej społeczności są kluczowe i sprawiają, że czuje się ona związana z określonym miejscem, kulturą i światopoglądem. Zanikanie różnorodności językowej niesie też ryzyko zmniejszenia potencjalnej zdolności do wyszukiwania innowacyjnych rozwiązań, jaką ma ludzkość. Zdaniem badaczy języki rdzenne to fundament różnorodności kulturowej, dlatego ich zanikanie ma destrukcyjny wpływ nie tylko na kultury lokalne, ale także na bogactwo kulturowe całego świata, a więc na życie każdego z nas. Dlatego tak ważna jest ochrona prawna języków lokalnych.
Historia naszej ojczyzny szczególnie pokazuje, iż swobodna wypowiedź w języku ojczystym jest szczególnie ważna. Nasi pradziadkowie musieli walczyć obronę mowy ojczystej. Szczególnie czas zaborów był próbą charakteru, by walczyć o swobodną wypowiedź w języku polskim. Surowe kary i konsekwencje wyciągane przez zaborców za posługiwanie się mową ojczystą budziły w sercach bunt i szczere oburzenie. Kilka pokoleń młodzieży musiało znosić szykany za posługiwanie się językiem polskim w szkole, czy dorośli w urzędach. Zarówno w zaborze pruskim jak i rosyjskim surowo karano za to według zaborców ciężkie przewinienie. Dzięki odwadze i uporowi, a przede wszystkim patriotyzmowi naszych przodków dziś możemy swobodnie posługiwać się mową ojczystą. Szanujemy więc nasz język i dbajmy o niego.
Iwona Bednarz- Śliwińska
